Referandumda yaşanan fiyaskonun ardından anlaşmayı revize etme yoluna giden Kolombiya hükümeti ve Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC), yeni anlaşmayı imzaladıklarını duyurdu. Devlet Başkanı Santos’un bu kez anlaşmayı referanduma götürmek yerine kongrenin onayına sunması bekleniyor.
Hükümet adına yapılan açıklamada anlaşmanın muhalefetle yeniden müzakereye açık olmadığının altı çizilirken, referandumda hayır cephesine liderlik eden eski Devlet Başkanı Uribe’nin anlaşmanın son haline dönük tavrı henüz netlik kazanmış değil.
Geçtiğimiz pazartesi günü kamuoyuyla da paylaşılan yeni anlaşma metninde toprak sahipleri, paramiliter gruplar, bu grupları destekleyen tekeller lehine ve devrimci gerilla hareketi FARC’ın aleyhine değişiklikler göze çarpıyor.
BÜYÜK TOPRAK SAHİPLERİNİ RAHATLATACAK DEĞİŞİKLİK
Anlaşma değişikliğe uğramadan önce de toprak mülkiyetiyle ilgili radikal bir değişiklik öngörmüyordu.
Büyük toprak sahiplerini etkileyecek olan tek madde, vergi muafiyeti gibi kolaylıklar veya spekülasyon için mülkiyet altında tutulan ancak işlenmeyen toprakların bir kısmının küçük köylüler tarafından işlenmesini öngören değişiklikti. Yeni anlaşmada bu madde çıkarıldı ve “anlaşmanın hiçbir maddesinin anayasal bir hak olan özel mülkiyetle çelişmeyeceği” ibaresi eklendi.
PARAMİLİTER GRUPLARI DESTEKLEYEN TEKELLERİ SORUŞTURMAYA ENGEL
Anlaşmada barış sürecinin yargı ayağıyla ilgili önemli değişikliklere gidildiği dikkat çekiyor. Bunların başında 2000’li yılların başında tırmanan kirli savaşta önemli roller üstlenen paramiliter gruplara para desteği sağlayan tekellerin soruşturulmasının zorlaştırılmasına dönük çaba yer aldı.
İlgili maddeye göre, kurulacak olan özel mahkemeler “silahlı illegal örgütleri destekleyen üçüncü tarafları” soruşturmada yetkisiz kılınıyor. Böylece, o dönemde yağma, tecavüz, suikast, toplu katliam, işkence gibi suçlar işleyen grupları destekleyen maden, petrol ve tarım sanayi tekellerinin azmettirici ve finansör rolleri hasıraltı edilmek isteniyor.
Yargı süreciyle ilgili dikkat çeken bir diğer değişiklik de, devletin savaş sırasında yol açtığı yıkım nedeniyle suçlanmasını zorlaştırmaya dönük bir değişiklik. İlgili madde savaş kurbanlarının devlet aleyhine dava açma süresini iki yılla sınırlıyor. Ayrıca devlet aleyhine davalar tek tek kurbanlar tarafından açılabilecek. Böylece devletin işlediği suçlara karşı örgütlü mücadelenin önüne geçilmeye çalışılıyor.
FARC’IN YASAL DÜZENE ENTEGRASYONU
Yeni anlaşmaya göre, FARC anlaşma yürürlüğe konmadan hemen önce tüm malvarlığını açıklamak zorunda bırakılıyor. Bu varlıkların savaştan olumsuz etkilenen yurttaşların kayıplarının tazmin edilmesinde kullanılacağı belirtiliyor. FARC bunu kendi açısından bir taviz olarak değil, Kolombiya halkına dönük bir jest olarak değerlendirse de, böylece savaşın yol açtığı yıkımın sorumluluğunu üstlenmiş olacak.
Anlaşmada FARC’ın silah bırakmasının ardından legal politik hayata entegre olmasıyla ilgili bazı değişiklikler de var. FARC, daha önceki versiyonda olduğu gibi yine kongrede iki dönem boyunca 10 kalıcı sandalyeye sahip olacak. Ancak, seçim kampanyaları için devlet bütçesinin ilgili fonundan alacağı %10’luk paya kısıtlama getirildi. FARC’ın bu fondan diğer partiler kadar yararlanabilecek.
Can Önen
