Son günlerde Kübalı sağlık çalışanları herkesin gündeminde. Nasıl olmasın? Kovid-19 salgınının en ağır biçimde yaşandığı İtalya’ya, diğer AB ülkeleri maske dahi gönderemezken, Küba 52 kişilik bir sağlık heyeti gönderdi (1). İtalya’ya varışlarında 60 yıldır ABD ablukası altındaki ülkenin heyeti adına konuşan Dr. Carlos Perez “Dayanışmamızı göstermeye geldik” dedi (2).
Kübalı sağlıkçıların kahramanca dayanışmasının ilk örneği değildi bu. Ağustos, 2018 tarihli bir makaleye göre (3) 1960 yılından bu yana dünya genelinde 158 ülkede 325.000’den fazla Kübalı sağlık personeli çalışmıştır. Kübalı sağlık çalışanları 2.,6 milyon doğuma katılmış, 9,1 milyon ameliyat ve 12,8 milyon aşı gerçekleştirmiştir. 5,7 milyon hayat kurtardıkları tahmin edilmektedir. Dahası Küba kırsal ve yoksul bölgelerden gelen 50.000’den fazla yabancı öğrenciye tıp eğitimi vermiştir. Küba dünyanın en savunmasız nüfus kesimlerine hem tıbbi bakım hem de tıp eğitimi veren profesyoneller sağlamaya devam ettiği için, Küba’nın sağlık alanındaki enternasyonalizmi üç kez Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmiştir.
Akla gelen her felakette Küba ilgili bölgeye hizmet taşımıştır. 1960 Şili, 1970 Peru, 1972 Nikaragua, 2005 Pakistan depremlerinde, 1998 Haiti kasırgasında,1999 Venezuela selinde, 2000 El Salvador sarı humma hastalığında, 1999 Çernobil çocuklarının tedavi sürecinde, 2005 Sri Lanka tsunamisinde, 2008 Zimbabve kolerasında, 2014 Gine ve Sahra Altı ebolasında (4) …
Bugün ise Kübalı sağlıkçılar Kovid-19 salgınıyla mücadele kapsamında kendi ülkeleri dışında dünyanın 36 ülkesindeler; 60 yıllık devrimci halk sağlığı deneyimini bu ülkelere taşıyorlar (5).
Küba’nın sağlık çalışanları kimi zaman bu hizmetleri vermek için ebola salgınında ve bugün Kovid-19 salgınında olduğu gibi canlarını tehlikeye atmak zorunda kalıyorlar. Hemen her zaman dünyanın ücra köşelerinde, her türlü konfordan uzak şekilde hizmet veriyorlar. İlginç bir nokta ise çoğu zaman gözden kaçıyor; Kübalı sağlıkçılar enternasyonalist bir bilinçle ve devrimci bir sorumlulukla sağlık hizmeti sunmaya gittikleri bu ülkelerde sağ muhalefetle karşılaşıyor ve bununla baş etmek zorunda kalıyorlar.
KÜBALI SAĞLIKÇILARI HEDEF ALAN MUHALEFET ÖRÜNTÜLERİ
Emily J. Kirk, Chris Walker ve Arturo Méndez tarafından ortak bir çalışma olarak kaleme alınan, “Küba’nın Sağlık Alanındaki Enternasyonalizmine Karşı Protesto Örüntülerini Anlamak” başlığını taşıyan makale (3), söz konusu muhalefet süreçlerinin nasıl işlediğine, önyargı ve öfkenin nasıl da saygıya dönüştüğüne işaret ediyor.
Kübalı sağlık emekçileri gittikleri ülkelerde başlangıçta çok çeşitli saldırılara maruz kalıyorlar. Kimi zaman son derece kötü niyetli bir biçimde “Castro’nun köleleri” veya “maymunlar” deniyor onlara; kimi zamansa önleyici hekimlik anlayışları anlaşılmadığı oranda, metalaşmış sağlık sektörleri bünyesinde ileri teknolojiler kullanmaya alışkın meslektaşlarının dar görüşlülüğü nedeniyle “yetersiz” olarak etiketleniyorlar.
Hemen her ülkede sağ muhalefet ilk adımda Küba ile protokol yapmaya hazırlanan hükümete bireysel veya örgütlü başvurularda bulunarak Kübalı tıp profesyonellerinin ülkelerine girmesine izin vermemeye çalışıyor. İkinci adımda, protestoları artırmak adına medyayı kullanıyorlar. Kübalı sağlık çalışanlarının eğitimlerinin yetersiz olduğu, yerel doktorların işlerini çaldıkları, ev sahibi ülkede tıp uygulamak için gerekli belge ve sertifikalardan yoksun oldukları, deneyimsiz ve beceriksiz olmaları nedeniyle hastalara zarar verebilecekleri türünden görüşleri yaymak için kullanılıyor medya. Kübalı sağlık ekiplerinin varış tarihi yaklaştıkça medya daha çok kullanılmaya başlanıyor ve bu süreç ekiplerin ilgili ülkede çalıştığı ilk birkaç yıl boyunca devam edebiliyor.
Bu ilk medya girişiminin başarısızlığa uğramasının ardından hemen her ülkede sağ muhalefet ikinci bir medya kampanyasının düğmesine basıyor. Henüz ücretsiz eğitim ve sağlık gibi temel insan haklarına bile sahip olmayan bu ülkelerde medyadaki muhalefetin odak noktası Kübalı doktorların “haklarını” savunmaya kayıyor. Bu defa Kübalı sağlıkçıların nitelikleri vurgulanıyor ve bu nitelikli profesyonellerin son derece fakir ve çok tehlikeli alanlarda çalışması sorgulanıyor. Söz konusu hizmetin Küba devleti tarafından bedelsiz olarak sağlanması veya hizmet ihracı kapsamında Küba devletinin önemli bir gelir kalemini oluşturduğu örneklerin bulunması, Kübalı sağlık çalışanlarının sağ muhalefetin elindeki medya organlarında “Castro rejiminin köleleri” olarak gösterilmesine neden oluyor. Oysa aynı medya organlarında Kübalı sağlıkçıların hizmetlerinden faydalanan ilgili ülkelerdeki yoksul ve marjinal kesimlerin yaşam koşulları hiçbir zaman sorgulanmıyor.
Ancak enternasyonalizm her zaman kazanıyor. Sonuçta hemen her ülkede iki ya da üç yıl içinde tüm karşı duruş çöküyor, yerini Kübalıların çabalarına dönük bir saygıya ve kabul algısına bırakıyor.
BREZİLYA YENİDEN KÜBALI SAĞLIKÇILARI İSTİYOR
Brezilya’da, 2013 yılında eski Devlet Başkanı Dilma Roussef tarafından başlatılan Mas Médicos (Daha Fazla Sağlıkçı) programı kapsamında ülkeye gelen Kübalılara karşı protesto gösterileri olmuştu (7).
Geçen zaman içerisinde program kapsamında Amazon ormanlarının derinliklerinden, büyük kentlerin varoluşlarına kadar, daha önce hiçbir sağlık hizmetinden faydalanmamış yaklaşık 800.000 kişi sağlık hizmeti almış oldu (8).
Ancak 2018 sonunda Brezilya’da iktidara gelen sağcı Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, ilk icraatlarından birisi olarak Küba ile sağlık programını sonlandırdı ve burada görev yapan binlerce Kübalı sağlıkçı ülkelerine geri döndü (9).
Bugünlerde Kovid-19 salgınından en fazla etkilenen Güney Amerika ülkesi Brezilya’da Kübalı doktorlara yeniden görev verilmesi konuşuluyor (10).
Kaynaklar:
(1) https://haber.sol.org.tr/dunya/kuba-italyada-salgindan-en-kotu-etkilenen…
(2) https://haber.sol.org.tr/dunya/italyaya-yardima-giden-kubali-doktor-daya…
(3) https://blogs.lse.ac.uk/latamcaribbean/2018/08/09/understanding-patterns…
(4) https://haber.sol.org.tr/dunya/nerede-bir-afet-varsa-kubali-saglikcilar-…
(5) https://haber.sol.org.tr/dunya/kuba-tek-basina-dunyayi-kurtarabilir-mi-2…
(6) http://news.bbc.co.uk/2/hi/5108498.stm
(7) https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/blar.12418
(8) https://haber.sol.org.tr/dunya/brezilyadaki-kubali-doktorlar-halk-icin-o…
(9) https://tr.sputniknews.com/guney_amerika/201906111039321945-bolsonaro-yu…
(10) https://haber.sol.org.tr/dunya/brezilya-koronavirusle-mucadele-icin-kuba…
